การสอบสวนการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด B ในสถานที่เพื่อควบคุมตัวและสถานที่ เพื่อการตรวจพิสูจน์ เรือนจำ ก. จังหวัดราชบุรี วันที่ 21 พฤษภาคม–7 มิถุนายน 2562

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 20 พฤษภาคม 2562 งานป้องกันควบคุมโรค และระบาดวิทยา โรงพยาบาลราชบุรี ได้รับรายงานจากพยาบาลประจำเรือนจำ ก. จังหวัดราชบุรี พบผู้ถูกควบคุมตัวในสถานที่เพื่อการควบคุมตัวและสถานที่เพื่อการตรวจพิสูจน์เรือนจำ ก. จังหวัดราชบุรี ป่วยด้วยโรคไข้หวัดใหญ่เข้ารับการรักษาเป็นผู้ป่วยในที่โรงพยาบาลราชบุรี 1 ราย มีผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการยืนยันไข้หวัดใหญ่ชนิด B และยังพบผู้ที่มีอาการคล้ายโรคไข้หวัดใหญ่อีก หลายราย ทีมปฏิบัติการสอบสวนควบคุมโรค โรงพยาบาลราชบุรี ร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรี จึงดำเนินการสอบสวน โรคระหว่างวันที่ 21 พฤษภาคม–7 มิถุนายน 2562
วิธีการศึกษา: ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยวิเคราะห์สถานการณ์โรคไข้หวัดใหญ่ชนิด B จากฐานข้อมูลรายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา สัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ผู้ดูแล และผู้ถูกควบคุมตัวในสถานที่ เพื่อการควบคุมตัวและสถานที่ เพื่อการตรวจพิสูจน์เรือนจำ ก. จังหวัดราชบุรี รวมถึงค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม ศึกษาทางห้องปฏิบัติการ ศึกษาสภาพแวดล้อม และศึกษาข้อมูลผู้ป่วยที่มีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่จากแฟ้มทะเบียนประวัติผู้ป่วย ร่วมกับการศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์โดยวิธี Case–control study รวบรวมวิเคราะห์ข้อมูล และให้ข้อเสนอแนะมาตรการป้องกัน ควบคุมโรค
ผลการศึกษา: ระหว่างวันที่ 8–28 พฤษภาคม 2562 พบผู้ที่มีอาการเข้าได้กับนิยามโรคไข้หวัดใหญ่จำนวน 81 ราย จากจำนวน ผู้ถูกควบคุมตัว 218 ราย โดยไม่พบเจ้าหน้าที่ป่วยไม่มีผู้เสียชีวิต คิดเป็นอัตราป่วยร้อยละ 37.16 ทั้งหมดเป็นเพศชาย มีอายุระหว่าง 18–68 ปี ค่ามัธยฐานของอายุ 35.3 ปี เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล 1 ราย พบรายแรกเริ่มป่วยวันที่ 15 พฤษภาคม 2562 รายสุดท้าย วันที่ 24 พฤษภาคม 2562 ทุกรายมีอาการไข้และปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ รองลงมา คือ ไอ เจ็บคอ น้ำมูก และเสมหะ คิดเป็นร้อยละ 82.7, 81.5, 75.3 และ 74.1 ตามลำดับ ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการพบสารพันธุกรรมของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด B โดย วิธี RT–PCR จากตัวอย่างผู้ป่วยจำนวน 9 ใน 10 ราย ผลการศึกษา ระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ พบปัจจัยเสี่ยงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิต ได้แก่ ไม่ปิดปากปิดจมูกเวลาไอจาม ใช้ขวดน้ำและแก้วน้ำร่วมกับผู้อื่น ไม่ล้างมือก่อนการสัมผัสกับปาก จมูก หรือตา และการเยี่ยม ญาติ/ใช้ห้องเยี่ยมญาติ จากการศึกษาสภาพแวดล้อม พบอยู่กันอย่างแออัด ไม่มีการแยกผู้ป่วยอย่างเด็ดขาด และมีการใช้สิ่งของต่าง ๆ ร่วมกัน
สรุปและวิจารณ์: การระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ในครั้งนี้เกิดจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด B ปัจจัยที่อาจมีผลต่อการระบาด ได้แก่ ไม่มีการแยกผู้ป่วยในระยะแรกสภาพที่อยู่อาศัยแออัด รวมทั้งขาดสุขอนามัยส่วนบุคคล หลังการดำเนินมาตรการป้องกันควบคุมโรค โดยการแยกผู้ป่วย คัดกรองผู้ป่วยตามเรือนนอนและผู้ถูกควบคุมตัวแรกรับ จำกัดการเยี่ยมญาติ จัดให้มีสุขอนามัย และให้ยา Oseltamivir ทำให้การระบาดสงบลงโดยไม่พบผู้ป่วยเพิ่มเติมหลังเฝ้าระวังต่อ 14 วัน