การระบาดโรคไข้หวัดใหญ่ในหอผู้ป่วยจิตเวช ในโรงพยาบาลทั่วไปแห่งหนึ่ง ประเทศไทย

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 2 กันยายน 2558 สำนักระบาดวิทยา กรควบคุมโรค ได้รับแจ้งพบผู้ป่วยสงสัยไข้หวัดใหญ่ 17 ราย ในหอผู้ป่วยจิตเวช ณ โรงพยาบาลทั่วไปประจำจังหวัดแห่งหนึ่งของประเทศไทย จึงดำเนินการสอบสวนการระบาดเพื่อยืนยันการวินิจฉัย อธิบายลักษณะทางระบาดวิทยา ค้นหาปัจจัยเสี่ยงการระบาดและหาแนวทางการควบคุมและป้องกันการระบาดของโรค
วิธีการศึกษา: ทำกรศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนาและค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในกลุ่มผู้ป่วยจิตเวช เจ้าหน้าที่ และญาติเจ้าหน้าที่ หอผู้ป่วยจิตเวช ดังนิยามผู้ป่วยสงสัยโรคไข้หวัดใหญ่ คือ ผู้ที่มีอาการอย่างน้อย 2 อาการ ดังนี้ ไข้ ไอ เจ็บคอ น้ำมูกไหล หอบ และปวดศีรษะหรือปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ผู้ป่วยยืนยันโรคไข้หวัดใหญ่ คือ ผู้ป่วยสงสัยที่ตรวจพบสารพันธุกรรมไวรัสไข้หวัดใหญ่ด้วยวิธี Real-time polymerase chain reaction (RT-PCR) และศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ด้วยวิธี Retrospective cohort study เพื่อหาปัจจัยเสี่ยงการติดเชื้อในกลุ่มผู้ป่วยจิตเวช แสดงความสัมพันธ์ด้วย Incidence Rate Ratio (IRR), 95% Confidence Interval (95% CI)
ผลการศึกษา: ในกลุ่มเจ้าหน้าที่หอผู้ป่วย ญาติ เจ้าหน้าที่ และผู้ป่วยในหอผู้ป่วยจิตเวช 135 ราย พบผู้มีอาการเข้ากับนิยามผู้ป่วยสงสัย โรคไข้หวัดใหญ่ 20 ราย (อัตราป่วยภาพรวมร้อยละ 14.7) แบ่งเป็นผู้ป่วยสงสัยโรคไข้หวัดใหญ่ 16 ราย ผู้ป่วยยืนยันโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด A สายพันธุ์ H3 4 ราย เป็นผู้ป่วยจิตเวชชาย 3 ราย และเจ้าหน้าที่หอผู้ป่วยจิตเวช 1 ราย การแพร่กระจายของโรคเริ่มจากผู้ป่วยจิตเวชชายสู่เจ้าหน้าที่หอผู้ป่วยจิตเวชและแพร่สู่ญาติ เจ้าหน้าที่หอผู้ป่วยจิตเวชเป็นลำดับ เจ้าหน้าที่หอผู้ป่วยจิตเวชตรวจจับการระบาดและดำเนินการป้องกันและควบคุมโรคหลังจากเกิดผู้ป่วยรายแรกประมาณ 2 สัปดาห์ โดยก่อนพบการระบาดโรคไข้หวัดใหญ่ เจ้าหน้าที่หอผู้ป่วยจิตเวชไม่มีมาตรการป้องกันและควบคุมโรคที่ชัดเจน เช่น การใส่หน้ากากอนามัย การคัดกรองและแยกผู้ป่วยต้องสงสัย และจากผลการศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ พบการถูกมัดเป็นปัจจัยเสี่ยง (IRR 9.44; 95% CI 1.73- 51.52) เนื่องจากเสี่ยงต่อการสัมผัสจากเจ้าหน้าที่และผู้ป่วยจิตเวช รายอื่น
สรุปและวิจารณ์ผล: พบการระบาดไข้หวัดใหญ่ชนิด A สายพันธุ์ H3 ในหอผู้ป่วยจิตเวชโรงพยาบาลทั่วไป ถึงแม้ว่าการถูกมัดเป็นมาตรการที่จำเป็นในการดูแลผู้ป่วยจิตเวช แต่ก็เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ดังนั้นการตรวจจับโรคไข้หวัดใหญ่โดยเร็ว การแยกผู้ป่วยที่มีอาการสงสัยไข้หวัดใหญ่ และการล้างมือเป็นกระบวนการสำคัญในการป้องกันและควบคุมโรคไข้หวัดใหญ่